summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/plugins/af_readability/vendor/fivefilters/readability.php/test/test-pages/lemonde-2/source.html
blob: b47799962667f54593ac34e47c55854c5e31e454 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
<!doctype html>
<!--[if lt IE 9]><html class="ie"><![endif]-->
<!--[if IE 9]><html class="ie9"><![endif]-->
<!--[if gte IE 9]><!-->
<html lang="fr">
<!--<![endif]-->

<head>
<script type="text/javascript">
var kameleoonLoadingTimeout = 1000;
var kameleoonStartLoadTime = new Date().getTime();
if (!document.getElementById("kameleoonLoadingStyleSheet") && !window.kameleoonDisplayPageTimeOut) {
    var kameleoonS = document.getElementsByTagName("script")[0];
    var kameleoonCc = "* { visibility: hidden !important; background-image: none !important; }";
    var kameleoonStn = document.createElement("style");
    kameleoonStn.type = "text/css";
    kameleoonStn.id = "kameleoonLoadingStyleSheet";
    if (kameleoonStn.styleSheet) {
        kameleoonStn.styleSheet.cssText = kameleoonCc;
    } else {
        kameleoonStn.appendChild(document.createTextNode(kameleoonCc));
    }
    kameleoonS.parentNode.insertBefore(kameleoonStn, kameleoonS);
    window.kameleoonDisplayPage = function() {
        if (kameleoonStn.parentNode) {
            kameleoonStn.parentNode.removeChild(kameleoonStn);
        }
    };
    window.kameleoonDisplayPageTimeOut = window.setTimeout(window.kameleoonDisplayPage, kameleoonLoadingTimeout);
}
</script>
<script src="//static.kameleoon.com/css/customers/r9u0567aww/0/kameleoon.js" async></script>
<!-- Google Tag Manager -->
<script>(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start':
new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0],
j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src=
'//www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f);
})(window,document,'script','dataLayer','GTM-MS62MT');</script>
<!-- End Google Tag Manager -->


<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8">

<script>
if("undefined"===typeof lmd||!lmd)lmd={};(function(a,b){var d=a.onerror,c="";a.onerror=function(a,e,f){d&&d.apply(this,[a,e,f]);c=e+" line:"+f+" : "+a;"undefined"!==typeof b.jserrors&&"function"===typeof b.jserrors.push?10>=b.jserrors.length&&b.jserrors.push(c):b.jserrors=[c]}})(this,lmd);
</script>


<!-- context -->
<script>if("undefined"===typeof lmd||!lmd)lmd={};lmd.context={"pageType":"Element","rubrique":{"id":3232,"url_friendly":"idees","parents":[],"rubrique_ombrelle":{"id":3232,"url_friendly":"idees"},"maquette":"technologies_home"},"rubriques":[{"id":3232,"url_friendly":"idees"}],"element":{"id":1538337,"cms_id":null,"titre":"La crise europ\u00e9enne est une crise de la dette, pas de l'euro","gabarit":"colright","partenaire":null,"nature_editoriale":{"id":2,"nom":"point_de_vue","libelle":"Point de vue"},"type":{"id":4,"nom":"article","libelle":"Article","est_en_continu":true,"est_editorial":true,"icon":"article"},"restreint":false,"url_friendly":"la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro","link":"\/idees\/article\/2011\/06\/20\/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html","facebook_likes":368,"ensemble":{"id":1539151,"tetiere":"D\u00e9bats de la semaine : respect !"},"nb_signes":5017,"has_atome_video":false},"campagne":null,"page":{"advert":{"active":true,"colonne_light":false,"adserver":"smartadserver","smart":{"site":"50270","page":361507,"query":null,"all_formats":"21489,21490,21935,21486,21482,21488,21483,21484,21485,25258,25259,25260,21936,21487,21492,21493,21938,21937,23371,23885,15187,15188,29752,29753,27863,25553,25553,26077,26076,26333,25551,26078,25550,25550,22379,26080,26613,22380,27863,25553,25553,26077,26076,26333,25551,26078,25550,25550,22379,26080,26613,22380,21488","domain":"ww690.smartadserver.com","render_mode":0}},"dfp":{"tag":"\/128139881\/LM_lemonde\/idees\/idees\/article\/","formats":"{\"inread\":{\"desktop\":[[\"fluid\"],[2,2],[533,300]]},\"cover\":{\"desktop\":[[1,1]]},\"pave_milieu\":{\"desktop\":[[300,600],[300,250]]},\"pave_haut\":{\"desktop\":[[300,250],[300,600],[300,800],[300,900],[300,1000],[300,1050]]},\"pave_bas\":{\"desktop\":[[300,250]]},\"partenaire_middle\":{\"desktop\":[[\"fluid\"],[1,1]]},\"partenaire_bottom\":{\"desktop\":[[\"fluid\"],[1,1]]},\"parallaxe\":{\"desktop\":[[\"out-of-page\"]]},\"oreille_droite\":{\"desktop\":[[300,60]]},\"habillage\":{\"desktop\":[[\"out-of-page\"]]},\"dhtml\":{\"desktop\":[[\"out-of-page\"]]},\"banniere_haute\":{\"desktop\":[[728,90],[970,250],[\"970 \",90],[1000,90],[1000,200],[1000,300],[1000,350],[1000,400],[1000,450],[1000,500],[468,60]]},\"banniere_basse\":{\"desktop\":[[728,90],[1000,90],[468,60]]}}","device":"desktop","section":"idees"},"xiti":{"xtpage":"idees::la_crise_europeenne_est_une_crise_de_la_dette_pas_de_l_euro","xtpagetype":null,"xtn2":53,"xtsite":"43260","xt_multc":"&x1=&x2=article","xt_abmv":null,"xt_chains":null,"xtcustom":{},"xt_tag":null,"xtergo":null,"xtsites":{"www":"43260","mobile":"489989"},"xtbreakpoints":{"www":{"min":768},"mobile":{"min":0,"max":767}},"x12":null,"x2":null,"x5":null}},"application":"www"};lmd.context.item = lmd.context.element;</script>

<!-- Mobile redirect, lmd conf, registered redirect -->
<script src="//s1.lemde.fr/bootstrap/list-early-load.js"></script>

<title>La crise europ&eacute;enne est une crise de la dette, pas de l'euro</title>

<meta name="description" content="Le retour &agrave; la stabilit&eacute; co&ucirc;tera des milliards d'euros, mais l'Union europ&eacute;enne en vaut la peine, estime un collectif d'industriels.">
<meta name="robots" content="index, follow, noarchive">


<meta http-equiv="refresh" content="900">

<meta http-equiv="Expires" content="0">
<meta http-equiv="Pragma" content="no-cache">
<meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge">

<meta name="application-name" content="Le Monde.fr">
<meta name="DC.language" content="fr">
<meta name="DC.format" content="text/html">
<meta name="DC.publisher" content="Le Monde">
<meta name="DC.identifier" content="ISSN 1950-6244">

<meta name="msapplication-tooltip" content="Le Monde.fr">
<meta name="msapplication-navbutton-color" content="#000">
<meta name="msapplication-starturl" content="/">
<meta name="msapplication-task" content="name=A la Une;action-uri=/;icon-uri=/medias/web/ico/ie9-pin/une.ico">
<meta name="msapplication-task" content="name=International;action-uri=/international/;icon-uri=/medias/web/ico/ie9-pin/international.ico">
<meta name="msapplication-task" content="name=Politique;action-uri=/politique/;icon-uri=/medias/web/ico/ie9-pin/politique.ico">
<meta name="msapplication-task" content="name=Economie;action-uri=/economie/;icon-uri=/medias/web/ico/ie9-pin/economie.ico">
<meta name="msapplication-task" content="name=Sport;action-uri=/sport/;icon-uri=/medias/web/ico/ie9-pin/sport.ico">


<link rel="apple-touch-icon-precomposed" sizes="72x72" href="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/ico/apple/icon-72.png">
<link rel="apple-touch-icon-precomposed" sizes="144x144" href="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/ico/apple/icon-144.png">

<meta property="fb:app_id" content="166878320861">
<meta property="fb:page_id" content="14892757589">

	<meta property="og:site_name" content="Le Monde.fr" />
	<meta property="og:locale" content="fr_FR" />
	<meta property="og:title" content="La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro" />
	<meta property="og:description" content="Le retour à la stabilité coûtera des milliards d'euros, mais l'Union européenne en vaut la peine, estime un collectif d'industriels." />
	<meta property="og:url" content="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html" />
	<meta property="og:type" content="article" />
	<meta property="og:image:type" content="image/png" />
	<meta property="og:image:width" content="1880" />
	<meta property="og:image:height" content="984" />
	<meta property="og:image" content="http://s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/img/placeholder/default.png" />

<meta property="al:ios:url" content="lmfr://element/article/1538337?x4=8&amp;xto=AL-8-%5BAutres%5D">
<meta property="al:ios:app_store_id" content="294047850">
<meta property="al:ios:app_name" content="Le Monde, l'info en continu">
<meta property="al:android:url" content="lmfr://element/article/1538337?x4=8&amp;xto=AL-8-%5BAutres%5D">
<meta property="al:android:package" content="com.lemonde.androidapp">
<meta property="al:android:app_name" content="Le Monde, l'info en continu">
<meta property="al:web:url" content="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html">
<meta property="al:web:should_fallback" content="true">
<meta name="apple-itunes-app" content="app-id=294047850, affiliate-data=11lteT, app-argument=lmfr://element/article/1538337?x4=8&amp;xto=AL-8-%5BiOS_Banner%5D">
<link rel="alternate" href="android-app://com.lemonde.androidapp/lmfr/element/article/1538337?x4=8" />
<link rel="alternate" href="ios-app://294047850/lmfr/element/article/1538337?x4=8" />

<meta name="twitter:card" content="summary">
<meta name="twitter:site" content="@lemondefr">
<meta name="twitter:url" content="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html">
<meta name="twitter:title" content="La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro">
<meta name="twitter:description" content="Le retour à la stabilité coûtera des milliards d'euros, mais l'Union européenne en vaut la peine, estime un collectif d'industriels.">



<link rel="shortcut icon" href="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/ico/favicon.ico">
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="//s1.lemde.fr/bootstrap/www/8855f2ced6b0cd074585e4d4d0f2d8c4.css?m[]=normalize%40screen&m[]=fonts%40screen&m[]=grille%40screen&m[]=base%40screen&m[]=header%40screen&m[]=footer%40screen&m[]=rubrique%40screen&m[]=article%40screen&m[]=friends%2Fpaves%40screen&m[]=col_droite%40screen&m[]=ticker%40screen&m[]=couleurs%40screen&m[]=marketing%2Fmeter%40screen&m[]=evenementiel%2Fcoupe-du-monde%40screen&m[]=elections%2Famericaines%40screen&m[]=friends%2Fnewsweb%2Fbase%40screen&m[]=friends%2Fnewsweb%2Fdatabox%40screen&m[]=friends%2Fnewsweb%2Flivescore%40screen&m[]=friends%2Fnewsweb%2Flivescore_tennis%40screen&m[]=%2F%2Fasset.lemde.fr%2Fdata%2F0.17.0%2Fcss%2Fcadre-page%40screen&m[]=print%40print&m[]=element%40screen&m[]=modules%2Fportfolio%40screen&m[]=modules%2Fzen%40screen&m[]=abonnes%2Foverlay%40screen&m[]=friends%2Fione%40screen&m[]=modules%2Fmultimedia-embed%40screen">

        <link rel="canonical" href="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html">
        <link rel="alternate" href="http://mobile.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html" media="only screen and (max-width: 640px)">
<link rel="alternate" href="http://www.lemonde.fr/idees/rss_full.xml" title="Le Monde.fr : Id&eacute;es" type="application/rss+xml">


<script src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lib/require/core/current/require.js"></script>
<script src="//s1.lemde.fr/bootstrap/www/main.js"></script>

<script>
   if(-1 === requirejs.s.contexts._.config.baseUrl.indexOf('lemde'))
   {
      require = function(){};
   }
</script>


<script>
"undefined"!==typeof lmd&&lmd||(lmd={});
(function(e,d){var f=function(b,a){var c;if(void 0===a||null===a||""===a)return!0;for(c=0;c<b.requireModules.length;c++)if(b.requireModules[c].match(a))return!0;return!1},g=function(b,a){var c;for(c=0;c<d.requirejs.error_history.length;c++)f(d.requirejs.error_history[c],a)&&b.call(this,d.requirejs.error_history[c])},h=function(b){var a,c=d.requirejs.handlers;for(a=0;a<c.length;a++)f(b,c[a].regex)&&c[a].fn.call(this,b)};d.requirejs={handlers:[],error_history:[],addHandler:function(b,a,c){"undefined"!==
typeof c&&c&&g(b,a);d.requirejs.handlers.push({fn:b,regex:a})}};requirejs.onError=function(b){var a=b.originalError&&b.originalError.target||{};h(b);d.requirejs.error_history.push(b);if("function"===typeof e.onerror)e.onerror("REQUIRE ERROR ("+b.requireType+") ["+a.src+"]",a.baseURI,"N/A");else throw b;}})(this,lmd);
</script>


<!--[if IE]>
    <script src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lib/ecma/core/262/base64.js"></script>
<![endif]-->
<!--[if lte IE 9]>
   <script src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lib/polyfill/placeholder.js"></script>
<![endif]-->
<!--[if lt IE 9]>
   <script src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lib/html5shiv/html5.js"></script>
   <script src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lib/ecma/core/262/array.js"></script>
<![endif]-->
<!--[if lte IE 8]>
<![endif]-->

<!--[if lte IE 7]>
   <script src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lib/ecma/core/262/json.js"></script>
<![endif]-->
<script>require(['lmd.afrique.cookie']);</script>

<script>
   (function (d) {
      var script = d.createElement('script');
      var trange = (new Date()).getTime().toString().slice(0, -5);
      script.src = '//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/js/lmd/module/meter/toggle-off.js?' + trange;
      d.write(script.outerHTML);
   })(document);

   require(['lmd.meter'], function (loader) {
      loader.launch();
   });
</script>
<script>

var _vrq = _vrq || [];
_vrq.push(['id',53]);
_vrq.push(['track',function(){}]);
if(lmd.conf.fsw.visual_revenue && document.location.protocol=== "http:"){require(["http://a.visualrevenue.com/vrs.js"]);}
</script>


<script>var _sf_startpt = (new Date()).getTime()</script>

<script>
require(["lib/require/plugin/domReady","lmd/util/link"],function(a,b){a(function(){b.parse()})});

</script>

<script>if("undefined"===typeof lmd||!lmd)lmd={};lmd.pic=function(a){require(["lmd/module/retina"],function(b){b(a)})};lmpic=lmd.pic;</script><script>
    if (typeof lmd === 'undefined' || !lmd) {
        lmd = {};
    }

    lmd.onload = function(fn) {
        if (document.readyState !== 'loading') {
            fn();
        } else if (document.addEventListener) {
            document.addEventListener('DOMContentLoaded', fn);
        } else {
            document.attachEvent('onreadystatechange', function() {
                if (document.readystate !== 'loading') {
                    fn();
                }
            });
        }
    };

    _lmOnload = lmd.onload;
</script>

<script>
   require(['lmd/core/login-register']);
</script>
<script>require(['lmd/core/crm'], function (crm) { crm.increment(); });</script>


<!--[if IE]>
<script>require(["lib/require/plugin/domReady!","lmd/ui/ie9-pinning"],function(b,a){a.start()});</script>
<![endif]-->

<link rel="dns-prefetch" href="//logc2.xiti.com">


<script type="application/ld+json">{"@context":"http:\/\/schema.org","@type":"NewsArticle","mainEntityOfPage":{"@type":"WebPage","@id":"http:\/\/www.lemonde.fr\/idees\/article\/2011\/06\/20\/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html"},"headline":"La crise europ\u00e9enne est une crise de la dette, pas de l'euro","dateCreated":"2011-06-20T13:01:05+0200","datePublished":"2011-06-20T13:32:32+0200","publisher":{"@type":"Organization","name":"Le Monde","logo":{"@type":"ImageObject","url":"http:\/\/s1.lemde.fr\/medias\/web\/1.2.705\/img\/elements_lm\/logo_lm_print.png","width":"240","height":"42"}},"dateModified":"2011-06-22T10:28:28+0200","description":"Le retour \u00e0 la stabilit\u00e9 co\u00fbtera des milliards d'euros, mais l'Union europ\u00e9enne en vaut la peine, estime un collectif d'industriels.","author":{"@type":"Person","name":"Collectif"}}</script>
</head>
<body class="site-gratuit idees">
    <!-- Google Tag Manager No Script -->
<noscript><iframe src="//www.googletagmanager.com/ns.html?id=GTM-MS62MT"
height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript>
<!-- End Google Tag Manager No Script -->
    <div id="dfp-cover" class="dfp_slot" data-format="cover" style="display:none;"></div>

    
    <header id="header-page">
    <div id="surheader">
    <div class="contenu">
        <div class="groupe">
            <a href="/" title="Le Monde" target="_self">Le Monde</a>
            <a href="http://www.telerama.fr/" title="T&eacute;l&eacute;rama" target="_blank">T&eacute;l&eacute;rama</a>
            <a href="http://www.monde-diplomatique.fr/" title="Le Monde diplomatique" target="_blank">Le Monde diplomatique</a>
            <a href="http://www.huffingtonpost.fr/" title="HuffPost" target="_blank">HuffPost</a>
            <a href="http://www.courrierinternational.com/" title="Courrier international" target="_blank">Courrier international</a>
            <a href="http://www.lavie.fr/" title="La Vie" target="_blank">La Vie</a>
            <a href="https://tempsreel.nouvelobs.com/" title="L'Obs" target="_blank">L'Obs</a>
        </div>
        <div class="partners">
            <a class="partners__link" target="_blank" href="http://codepromo.lemonde.fr/" title="Codes promo" onclick="return xt_click(this, 'C', '', 'Cuponation_sur_header', 'N')">Codes promo</a>
        </div>
        <div class="services">
            <span>Services Le Monde ▾</span>
            <div>
                <div>
                    <strong>Partenaires Le Monde</strong>
                    <a href="http://voiture-occasion.lemonde.fr" title="Annonces auto" target="_self">Annonces auto</a>
                    <a href="http://offres.offres-emploi.monster.fr/?ch=LEMONDE" title="Annonces emploi" target="_blank">Annonces emploi</a>
                    <a href="http://immobilier.lemonde.fr/" title="Annonces immo" target="_self">Annonces immo</a>
                    <a href="http://codepromo.lemonde.fr/" title="Codes promo" target="_blank">Codes promo</a>
                    <a href="http://dicocitations.lemonde.fr/" title="Citations" target="_self">Citations</a>
                    <a href="http://anglais.lemonde.fr/" title="Cours d&rsquo;anglais" target="_self">Cours d&rsquo;anglais</a>
                    <a href="https://formation-professionnelle.lemonde.fr/" title="Formation professionnelle" target="_self">Formation professionnelle</a>
                    <a href="https://jardinage.lemonde.fr/" title="Jardinage" target="_self">Jardinage</a>
                    <a href="http://modele-lettre.lemonde.fr/" title="Mod&egrave;les de lettres" target="_self">Mod&egrave;les de lettres</a>
                    <a href="http://progresser-orthographe.lemonde.fr/" title="Orthographe" target="_self">Orthographe</a>
                    <a href="http://paroles2chansons.lemonde.fr/" title="Paroles de chansons" target="_self">Paroles de chansons</a>
                    <a href="http://prix-immobilier.lemonde.fr/prix-immobilier/" title="Prix de l&rsquo;immobilier" target="_self">Prix de l&rsquo;immobilier</a>
                    <a href="http://encheres.lemonde.fr" title="Ventes aux ench&egrave;res" target="_self">Ventes aux ench&egrave;res</a>
                </div>

                <div>
                    <strong>Boutique Le Monde</strong>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/#xtor=AD-46" title="Accueil" target="_blank">Accueil</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/hors-series.html#xtor=AD-101" title="Hors-S&eacute;ries" target="_blank">Hors-S&eacute;ries</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/livres.html#xtor=AD-100" title="Livres" target="_blank">Livres</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/dvd-1.html#xtor=AD-98" title="DVD" target="_blank">DVD</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/cd.html#xtor=AD-99" title="CD" target="_blank">CD</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/unes-du-monde.html#xtor=AD-149" title="Unes du Monde" target="_blank">Unes du Monde</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/loisirs-et-papeterie.html#xtor=AD-103" title="Loisirs & papeterie" target="_blank">Loisirs & papeterie</a>
                    <a href="http://boutique.lemonde.fr/promos.html#xtor=AD-345" title="Promotions" target="_blank">Promotions</a>
                </div>
            </div>
        </div>

        <div class="abonnement">
<a title="Abonnez-vous au Monde à partir de 1 €" href="https://abo.lemonde.fr#xtor=CS1-263[BOUTONS_LMFR]-[HEADER]-53-[Article]" onclick="return xt_click(this, 'C', '', 'Abo::Header', 'N')" rel="nofollow">
                <span>S’abonner au Monde à partir de 1 €</span>
            </a>        </div>
    </div>
</div>
    <div id="header-utilisateur">
        <div class="contenu">
            <a class="logo" href="/"></a>
            <div class="menu-edition">
                <ul>
                    <li>
                        <a href="#" title="Édition globale">
                            Édition globale ▾
                        </a>
                    </li>
                    <li>
                        <a href="/afrique/" title="Édition afrique">
                            Édition afrique
                        </a>
                    </li>
                </ul>
            </div>
            <div class="liens-utilisateur">
                <div class="partages">
                    <ul>
                        <li>
                            <a href="http://www.facebook.com/lemonde.fr" title="Facebook" target="" class="svg-facebook svg-facebook-dims">
                                Facebook
                            </a>
                        </li>
                        <li>
                            <a href="http://twitter.com/lemondefr" title="Twitter" target="" class="svg-twitter svg-twitter-dims">
                                Twitter
                            </a>
                        </li>
                        <li>
                            <a href="https://plus.google.com/+LeMondefr" title="Google+" target="" class="svg-google svg-google-dims">
                                Google+
                            </a>
                        </li>
                        <li>
                            <a href="https://www.instagram.com/lemondefr/" title="Instagram" target="_blank" class="svg-instagram">
                                Instagram
                            </a>
                        </li>
                    </ul>
                </div>
                <div class="recherche">
                    <a href="/recherche/" class="recherche__link">Rechercher</a>
                </div>
                <div class="liens-services">
                    <a href="/emploi/" title="Emploi" target="" class="emploi">
                        Emploi
                    </a>
                    <a href="https://secure.lemonde.fr/sfuser/newsletters" title="Newsletters" target="" class="newsletters">
                        Newsletters
                    </a>
                </div>
                <div class="liens-connexion">
                    <ul>
                        <li>
                            <a href="https://secure.lemonde.fr/sfuser/register" title="S'inscrire" target="" class="sinscrire">
                                S'inscrire
                            </a>
                        </li>
                        <li>
                            <a href="https://secure.lemonde.fr/sfuser/connexion" title="Connexion" target="" class="connexion">
                                Connexion
                            </a>
                        </li>
                    </ul>
                </div>
            </div>
        </div>
    </div>
</header>

<script>
    require(['lmd/module/header']);
</script>

<div class="fixed-header">
    <div class="fixed-header-content">
        <a class="fixed-header-logo" href="/"></a>
        <div class="fixed-header-title">La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro</div>
        <div class="fixed-header-sharing-buttons">
            <div data-sharewith="facebook" data-xiti-label="Partage::Facebook::La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro::header">Partager<span class="fixed-header-facebook-likes-counter"></span></div>
            <div data-sharewith="twitter" data-xiti-label="Partage::Twitter::La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro::header">Tweeter</div>
            <div data-sharewith="google-plus" data-xiti-label="Partage::Google+::La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro::header"></div>
            <div data-sharewith="linkedin" data-xiti-label="Partage::Linkedin::La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro::header"></div>
            <div data-sharewith="pinterest" data-xiti-label="Partage::Pinterest::La crise européenne est une crise de la dette, pas de l'euro::header"></div>
        </div>
    </div>
</div>

<script>
    require(['lmd/module/fixed-header'], function (fixedHeader) {
            'use strict';
            fixedHeader.init();
        }
    );
</script>

<div id="alerte_tracking" class="bandeau_info_importante bord_gris_moyen" style="display:none;height:0;">
  En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez nos <a href="http://www.lemonde.fr/cgv">CGV</a> et l’utilisation de cookies pour vous proposer des contenus et services adaptés à vos centres d’intérêts et vous permettre l'utilisation de boutons de partages sociaux.
   <a href="http://www.lemonde.fr/service/donnees_personnelles.html">En savoir plus et gérer ces paramètres</a>.
   <span class="croix_grise mgl8" title="Fermer cet avertissement"></span>
</div>
<script>require(["lmd/module/user/alerte_tracking"]);</script>


    
    <div id="habillagepub">
    <script>
require(["lmd/core/auth", "lmd/ui/header/header"], function(a,b){a.loadUser().done(function(){b.init();})});
require(["lmd/module/acces-non-abonne"],function(a){a.init();});
</script>
                <div id="dfp-habillage" class="dfp_slot" data-format="habillage"></div>

       <div id="dfp-banniere_haute" class="dfp_slot top banniere" data-format="banniere_haute"></div>




    <div id="nav-section" class="section-page">
<div class="conteneur-nav" id="nav">
    <nav id="navigation-generale">
        <span role="button" data-toggle="#navigation-generale ul" data-toggleRoot=".ecran.idees">Rubriques</span>
        <ul>
            <li class="accueil  ">
                <a href="/" data-bypass="false" data-rubrique-title="A la une" data-rubrique-id="3208"  >
                    <i class="maison">Accueil</i>
                </a>
            </li>
            <li class="international  ">
                <a href="/international/" data-bypass="false" data-rubrique-title="International" data-rubrique-id="3210"  >
                    International
                </a>
            </li>
            <li class="politique  ">
                <a href="/politique/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Politique" data-rubrique-id="823448"  >
                    Politique
                </a>
            </li>
            <li class="societe  ">
                <a href="/societe/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Société" data-rubrique-id="3224"  >
                    Société
                </a>
            </li>
            <li class="economie  ">
                <a href="/economie/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Économie" data-rubrique-id="3234"  >
                    Éco
                </a>
            </li>
            <li class="culture  ">
                <a href="/culture/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Culture" data-rubrique-id="3246"  >
                    Culture
                </a>
            </li>
            <li class="idees  alt">
                <a href="/idees/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Idées" data-rubrique-id="3232"  >
                    Idées
                </a>
            </li>
            <li class="planete  ">
                <a href="/planete/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Planète" data-rubrique-id="3244"  >
                    Planète
                </a>
            </li>
            <li class="sport  ">
                <a href="/sport/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Sport" data-rubrique-id="3242"  >
                    Sport
                </a>
            </li>
            <li class="sciences  ">
                <a href="/sciences/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Sciences" data-rubrique-id="1650684"  >
                    Sciences
                </a>
            </li>
            <li class="pixels  ">
                <a href="/pixels/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Pixels" data-rubrique-id="4408996"  >
                    Pixels
                </a>
            </li>
            <li class="campus  ">
                <a href="/campus/" data-bypass="false" data-rubrique-title="Campus" data-rubrique-id="4401467"  >
                    Campus
                </a>
            </li>
            <li class="m-mag  ">
                <a href="/m-le-mag/" data-bypass="false" data-rubrique-title="M le mag" data-rubrique-id="4500055"  >
                    Le Mag
                </a>
            </li>
            <li class="abonnes js_carousel_exclude ">
                <a href="/teaser/presentation.html#xtor=CS1-263[BOUTONS_LMFR]-[BARRE_DE_NAV]-53-[Article]"  data-rubrique-title="Édition Abonnés" data-rubrique-id="1667658" onclick="return xt_click(this, 'C', '', 'Abo::Barre_de_nav', 'N');" rel="nofollow">
                    Édition Abonnés
                </a>
            </li>
            <li class="burger js_carousel_exclude">
                <span role="button" title="afficher plus de rubriques" data-toggle="#navigation-generale .burger div" data-toggleRoot=".ecran.idees"></span>
                <div data-toggle-policy="autoclear">
                    <span>PLUS DE RUBRIQUES</span>
                    <a href="/grands-formats/">Grands Formats</a>
                    <a href="/les-decodeurs/">Les d&eacute;codeurs</a>
                    <a href="/videos/">Vid&eacute;os</a>
                    <a href="/data/">Données du Monde</a>
                </div>
            </li>
        </ul>
    </nav>
</div>

<script>
    require(['jquery'], function($) {
        $("#nav li").on('click', onNavItemClick);

        function onNavItemClick(event) {
            var classAttr,
                className,
                prefixXiti;

            classAttr = $(event.target).closest("li").attr("class");
            // If li tag has no class attributes or if class attribute is empty
            if ($.trim(classAttr).length === 0) {
                return;
            }

            className = classAttr.split(/\s+/)[0];
            prefixXiti = (lmd.context.application === "www" ? "barre_nav_" : "barre_nav_abo_");
            if (typeof xt_click === "function") {
                xt_click(this, 'C', lmd.context.page.xiti.xtn2, prefixXiti + className, 'N');
            }
        }
   });
</script>

</div>


    <div class="ombrelle idees ombrelle_idees">
   <div class="tt_rubrique_ombrelle"><span class="m_titre"></span><span class="couleur_rubrique obf" data-href="L2lkZWVzLw==">Idées</span></div>
      <span class="widget">
   <div id="widget_container" data-uri="/ajah/5m/lemonde/web/Controller_Module_Widget_PromoEdito/actionAfficher/WzM/yMz/Jd/EMPTY/?key=63bf535d68cc411839d1f411776b3792d6fe463b">
           <div id="dfp-oreille_droite" class="dfp_slot" data-format="oreille_droite"></div>
   </div>
</span>
</div>

    <div id="ariane-context-3232">
   <div class="clearall" id="ariane_az">
      <nav id="nav_ariane" class="idees">
         <ul>
            <li class="ariane z1 actif">
                                                         <a href="/idees/">Id&eacute;es</a>
                           </li>
                                    <li class="sous_rub">
               <a href="/idees-tribunes/">Tribunes</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/idees-enquetes/">Enqu&ecirc;tes</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/idees-rencontres/">Rencontres</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/controverses/">Controverses</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/idees-livres/">Livres</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/analyses/">Analyses</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/editoriaux/">Editoriaux</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/idees-chroniques/">Chroniques</a>
            </li>
            <li class="sous_rub">
               <a href="/blogs/">Blogs</a>
            </li>
         </ul>
         <div class="az" style="display:none;">
            <span class="bt_ouvrir">&nbsp;</span>
         </div>
      </nav>
      <div class="suite_entrees">
         <p class="entrees">
         </p>
      </div>
   </div>
</div>
<script>
require(["lmd/ui/liste-az"],function(a){a.init({context:'#ariane-context-3232'})});
</script>

    
    <div class="global meter_global js_meter_global">


    <div class="top_container_article">
        
    </div>

    <div class="container_18 clearfix">
        <div class="grid_12 alpha">
            <div class="applat_contenu">
                <div class="grid_10 alpha prefix_1 suffix_1 col_gauche article_wrapper"><!-- col gauche -->

                    <article class="article article_normal">
                                                

                        <h1 class="tt2" itemprop="Headline">La crise europ&eacute;enne est une crise de la dette, pas de l'euro</h1>

                        <p class="txt3 description-article" itemprop="description">Le retour &agrave; la stabilit&eacute; co&ucirc;tera des milliards d'euros, mais l'Union europ&eacute;enne en vaut la peine, estime un collectif d'industriels.</p>


                        <p class="bloc_signature">
   <span id="publisher" itemprop="Publisher" data-source="LE MONDE">Le Monde</span>
 |    <time datetime="2011-06-20T13:32:32+02:00"
		itemprop="datePublished">20.06.2011 &agrave; 13h32</time>
 • Mis à jour le
<time datetime="2011-06-22T10:28:28+02:00"
		itemprop="dateModified">22.06.2011 &agrave; 10h28</time>
    |
<span class="signature_article">
Par      <span itemprop="author" class="auteur txt2_120">Collectif</span>
</span>

</p>


                        <div class="toolbar"></div>

                        

                        <div id="articleBody" class="contenu_article js_article_body" itemprop="articleBody">
                                                                                                                <h2 class="taille_courante">L'union monétaire s'enlise dans la crise, l'euro reste soumis au feu des critiques. C'est le bilan des nombreux <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/afrique-debats/" title="Toute l’actualité débats">débats</a> qui ont eu lieu ces derniers mois.</h2>
<p>En tant qu'industriels allemands et français, qui ont la responsabilité de 1 500 milliards d'euros de chiffre d'affaires et de cinq millions de salariés dans <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/le-monde/" title="Toute l’actualité le monde">le monde</a> entier, nous nous soucions de l'<a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/troisieme-groupe/avenir/' title='Conjugaison du verbe avenir'>avenir</a> de l'euro et de l'union économique et monétaire européenne. L'<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/histoire/" title="Toute l’actualité histoire">histoire</a> de l'euro est une véritable réussite. Qui aurait pensé, lorsque l'euro a été introduit il y a douze ans, qu'il aurait aujourd'hui gagné en valeur par rapport au dollar et de nombreuses autres monnaies ?</p><div id="dfp-inread" class="dfp_slot" data-format="inread" style="display:none;"></div>
<p>L'euro s'est imposé comme seconde monnaie de référence à côté du dollar et a renforcé le rôle de l'<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/europe/" title="Toute l’actualité Europe">Europe</a> en tant que puissance économique. Avec l'euro, un marché commun doté d'une monnaie unique et sans fluctuation de cours de change a vu le jour, créant ainsi prospérité et richesse pour nous tous. Depuis son introduction, près de 9 millions de nouveaux emplois ont été créés dans la zone euro. Les <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/entreprises/" title="Toute l’actualité entreprises">entreprises</a> européennes profitent de ce <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/developpement/" title="Toute l’actualité développement">développement</a>. Elles ont élargi leurs capacités de financement et augmenté leur compétitivité à l'<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/international/" title="Toute l’actualité international">international</a>.</p>
<p>Le ralentissement de l'économie mondiale a conduit certains pays de l'union monétaire à s'<a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/endetter/' title='Conjugaison du verbe endetter'>endetter</a> encore davantage. A court terme, ces pays doivent <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/auxiliaire/%C3%AAtre/' title='Conjugaison du verbe être'>être</a> aidés pour <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/regagner/' title='Conjugaison du verbe regagner'>regagner</a> leur indépendance financière et <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/recr%C3%A9er/' title='Conjugaison du verbe recréer'>recréer</a> les conditions d'un avenir meilleur pour leur <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/demographie/" title="Toute l’actualité population">population</a>.</p>
<p>En contrepartie, des mesures efficaces doivent être mises en oeuvre. Le retour à une situation financière stable coûtera de nombreux milliards d'euros, mais l'<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/union-europeenne/" title="Toute l’actualité Union européenne">Union européenne</a> et notre monnaie commune en valent la peine. Nous devons <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/troisieme-groupe/convaincre/' title='Conjugaison du verbe convaincre'>convaincre</a> nos concitoyens de cela.</p>
<p><strong>RÈGLES PLUS STRICTES</strong></p>
<p>Nous avons besoin d'une <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/politique/" title="Toute l’actualité politique">politique</a> économique européenne et de règles de stabilité plus strictes. Pour <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/%C3%A9viter/' title='Conjugaison du verbe éviter'>éviter</a>, à l'avenir, une crise telle que celle que nous traversons actuellement, nous devons <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/renforcer/' title='Conjugaison du verbe renforcer'>renforcer</a> les règles de stabilité existantes et <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/assurer/' title='Conjugaison du verbe assurer'>assurer</a> leur respect. Les solutions envisagées, comme, par exemple, l'<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/exclusion/" title="Toute l’actualité exclusion">exclusion</a> de pays membres de la zone euro ou la scission entre une Union des pays du Nord et du Sud, ne sont pas bonnes. Cela aurait des conséquences qui sont difficilement prévisibles aujourd'hui. De telles propositions démagogiques ne sont pas adaptées à la gravité de la situation.</p>
<p>Cependant, des mesures doivent être prises à temps et être aussi efficaces que possible. De plus, les Etats membres doivent <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/coordonner/' title='Conjugaison du verbe coordonner'>coordonner</a>, plus étroitement qu'auparavant, leur <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/afrique-politique/" title="Toute l’actualité politique">politique</a> économique intérieure et <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/parler/' title='Conjugaison du verbe parler'>parler</a> d'une seule voix vis-à-vis de l'extérieur.</p>
<p>En tant qu'industriels allemands et français, nous voulons <a target='_blank' onclick='return false;' class='lien_interne conjug' href='http://conjugaison.lemonde.fr/conjugaison/premier-groupe/souligner/' title='Conjugaison du verbe souligner'>souligner</a> les immenses avantages que l'espace monétaire commun a apportés. Nous envoyons un message de soutien aux responsables politiques, afin qu'ils mettent en place des conditions nécessaires à un euro durablement stable et compétitif. C'est la base de la future prospérité en Europe. L'union monétaire a durablement besoin de <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/finance/" title="Toute l’actualité finances">finances</a> publiques solides, de règles de responsabilité claires, de structures transparentes et de conditions de concurrence équitables.</p>
<p>Ce n'est qu'à ces conditions que l'euro sortira renforcé de la crise de la dette. Il n'y a pas d'alternative sérieuse à l'euro commun. L'euro symbolise l'Europe d'aujourd'hui. Un échec de l'euro serait un revers fatal pour l'Europe.</p>
<hr />
Appel Frank (Deutsche Post) ; Aschenbroich Jacques (Valeo) ; Berger Roland (Roland Berger Strategy Consultants) ; Bock Kurt (BASF) ; Bories Christel (Constellium) ; Borsig Clemens (Deutsche Bank) ; Brunck Robert (CGG Veritas) ; Buffet Patrick (Eramet) ; Burda Hubert (Hubert Burda Media Holding) ; Caparros Alain (Rewe group) ; Clamadieu Jean-Pierre (Rhodia) ; Cromme Gerhard (ThyssenKrupp) ; Crouzet Philippe (Vallourec) ; de Chalendar Pierre-André (Saint-Gobain) ; de Margerie Christophe (Total) ; de Romanet Augustin (Caisse des dépôts et consignations) ; Degenhart Elmar (Continental) ; Diekmann Michael (Allianz) ; Engel Klaus (Evonik Industries) ; Fehrenbach Franz (Robert Bosch) ; Frérot Antoine (Veolia <a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/environnement/" title="Toute l’actualité Environnement">Environnement</a>) ; Hagemann Snabe Jim (SAP) ; Henrot François (Groupe Rothschild Cie Banque) ; Hermelin Paul (Cap Gemini) ; Kormann Hermut (Lazard) ; Kron Patrick (Alstom) ; Lachmann Henri (Schneider Electric) ; Lafont Bruno (Lafarge) ; Lauvergeon Anne (Areva) ; Lévy Maurice (Publicis Groupe SA) ; Lévy Jean-Bernard (Vivendi) ; Löscher Peter (Siemens) ; Mestrallet Gérard (GDF Suez) ; Obermann René (Deutsche Telekom) ;Oetker Arend (Dr Arend Oetker Holding) ; Oudéa Frédéric (Société Générale) ; Potier Benoit (Air Liquide) ; Ranque Denis (Cercle de l'<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/industrie/" title="Toute l’actualité industrie">industrie</a>/Technicolor) ; Reithofer Norbert (BMW) ; Reitzle Wolfgang (Linde) ; Richard Stéphane (France Telecom) ; Rollier Michel (Michelin) ; Rose Frédéric (Technicolor) ; Schnepp Gilles (Legrand) ; Spinetta Jean-Cyril (Air-<a class="lien_interne rub" href="http://www.lemonde.fr/europeennes-france/" title="Toute l’actualité France">France</a> KLM)  ; Teyssen Johannes (E.ON)  ; Thumann Jürgen (BusinessEurope) ; Verwaayen Ben (Alcatel-Lucent) ; Viehbacher Chris (Sanofi) ; Zetsche Dieter (Daimler).<br />
                        </div>

                            <div class="mgb16">
                            
                            </div>

                        

                        

                    </article>



                    

                        <div id="dfp-partenaire_middle" class="dfp_slot" data-format="partenaire_middle"></div>
                        <div id="dfp-partenaire_bottom" class="dfp_slot" data-format="partenaire_bottom"></div>


                                        <div class="toolbar"></div>

                    

                </div>

            </div>
            <div class="clearfix">
                <div class="grid_10 alpha prefix_1 suffix_1 col_gauche">
                                        <div class="reco_cross_site_outbrain">
   <div class="OUTBRAIN" data-src="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html" data-widget-id="AR_17" data-ob-template="lemonde"></div>
</div>

                    


  <aside class="bloc_base meme_sujet">

    <span class="entete txt6">
        Sur le même sujet    </span>

    <div class="contenu">
        <ul class="liste_chevron">
            <li>
                <a href="/idees/article/2017/11/22/universites-le-defi-de-la-rentree-2018_5218630_3232.html" onclick="return xt_click(this,'C','','Liens_bloc_meme_sujet::Gratuit::Gratuit','N')">
                    Universit&eacute;s&nbsp;: le d&eacute;fi de la rentr&eacute;e 2018   

                </a>
            </li>
            <li>
                <a href="/idees/article/2017/11/11/sans-accord-entre-la-france-et-l-allemagne-il-n-y-aura-pas-d-avancee-en-europe_5213580_3232.html" onclick="return xt_click(this,'C','','Liens_bloc_meme_sujet::Gratuit::Gratuit','N')">
                    &laquo;&nbsp;Sans accord entre la France et l&rsquo;Allemagne, il n&rsquo;y aura pas d&rsquo;avanc&eacute;e en Europe&nbsp;&raquo;   

                </a>
            </li>
            <li>
                <a href="/idees/article/2017/11/11/laurence-parisot-monsieur-hulot-abolissez-la-chasse-a-courre_5213493_3232.html" onclick="return xt_click(this,'C','','Liens_bloc_meme_sujet::Gratuit::Gratuit','N')">
                    Laurence Parisot&nbsp;: &laquo;&nbsp;Monsieur Hulot, abolissez la chasse &agrave; courre&nbsp;!&nbsp;&raquo;   

                </a>
            </li>
        </ul>
    </div>

        <span class="entete_exclu_abonnes">
        <em class="txt_img">Édition abonnés Contenu exclusif</em>
    </span>
    <div class="contenu">
        <ul class="liste_chevron">
            <li>
                <a href="/idees/article/2017/02/21/presidentielle-la-semaine-de-verite_5082714_3232.html" onclick="return xt_click(this,'C','','Liens_bloc_meme_sujet::Abonn&eacute;s::Gratuit','N')">
                    Pr&eacute;sidentielle&nbsp;: la semaine de v&eacute;rit&eacute;&nbsp;?   

                </a>
            </li>
            <li>
                <a href="/idees/article/2017/12/04/laurent-wauquiez-est-ideologiquement-un-conservateur_5224089_3232.html" onclick="return xt_click(this,'C','','Liens_bloc_meme_sujet::Abonn&eacute;s::Gratuit','N')">
                    &laquo;&nbsp;Laurent Wauquiez est id&eacute;ologiquement un conservateur&nbsp;&raquo;   

                </a>
            </li>
            <li>
                <a href="/idees/article/2017/12/02/aucune-subvention-publique-ne-devrait-etre-accordee-pour-des-films-finances-par-l-industrie-du-tabac_5223495_3232.html" onclick="return xt_click(this,'C','','Liens_bloc_meme_sujet::Abonn&eacute;s::Gratuit','N')">
                    &laquo;&nbsp;Aucune subvention publique ne devrait &ecirc;tre accord&eacute;e pour des films financ&eacute;s par l&rsquo;industrie du tabac&nbsp;&raquo;   

                </a>
            </li>
        </ul>
    </div>

    <p class="bt">
<span class="btn_abo obf" onclick="return xt_click(this, 'C', lmd.context.page.xiti.xtn2, 'Clic_Abonnement','N');" data-href="L2Fiby8/YW1wO2NsZWY9QkxPQ0FCT0FSVEJBUzE0" title="Abonnez-vous au Monde à partir de 1 €">Abonnez-vous à partir de 1 €</span>    </p>

</aside>

<div id="ultimedia_wrapper" class="mgb32"></div>

<script type="text/javascript">

if (lmd.conf.fsw.digiteka) {
                            var ULTIMEDIA_mdtk = "01637594";

                                    var ULTIMEDIA_date = "20110622";
                var ULTIMEDIA_target = "ultimedia_wrapper";
    (function (d) {
        var s = document.createElement('script');
        s.src=('https:' == document.location.protocol ? 'https://secure' :'http://www') + '.ultimedia.com/js/common/smart.js';
        s.setAttribute('async', true);
        d.head.appendChild(s);
    }(document))
}

</script>
<div id="liste_reactions"><div id="aj-783738" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Reaction_Element/actionAfficherPreview/WzE/1Mz/gzM/zcsNV0-/?key=fe7161a26c074de6f9ccb92b94cd0fb80ee53a31"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-783738").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Reaction_Element/actionAfficherPreview/WzE/1Mz/gzM/zcsNV0-/?key=fe7161a26c074de6f9ccb92b94cd0fb80ee53a31" })});</script></div>

<div class="rubriques_liees">
      <a href="/idees-chroniques/">Chroniques</a> &#9642;      <a href="/chats/">Chats</a> &#9642;      <a href="/observatoires/">Observatoires</a> &#9642;      <a href="/les-amphis-du-monde/">Les Amphis du Monde</a> &#9642;      <a href="/editoriaux/">Editoriaux</a> &#9642;      <a href="/idees-livres/">Livres</a> &#9642;      <a href="/idees-enqu&ecirc;tes/">Enqu&ecirc;tes</a> &#9642;      <a href="/controverses/">Controverses</a> &#9642;      <a href="/idees-rencontres/">Rencontres</a> &#9642;      <a href="/idees-tribunes/">Tribunes</a> </div>


                </div>
            </div>
        </div>
        <div class="grid_6 omega col_droite">
            
            

   <div id="aj-988312" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/web/Controller_Module_Colonne_Multimedia/actionMultimediaBloc/WzM/yMz/IsZ/mFsc2Vd/?key=0348c2c3fa2905e020d2ce5605a6629102daeb1b"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-988312").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/web/Controller_Module_Colonne_Multimedia/actionMultimediaBloc/WzM/yMz/IsZ/mFsc2Vd/?key=0348c2c3fa2905e020d2ce5605a6629102daeb1b" })});</script>

<div id="dfp-pave_haut" class="dfp_slot" data-format="pave_haut"></div>




   <div id="aj-c65b1e" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Social_Pluspartages/actionAfficher/W3R/ydW/Vd/EMPTY/?key=e9c1df2637b3a3d3a2ba3035fdd06a727446de91"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-c65b1e").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Social_Pluspartages/actionAfficher/W3R/ydW/Vd/EMPTY/?key=e9c1df2637b3a3d3a2ba3035fdd06a727446de91" })});</script>

   <div id="aj-0f6eee" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Pave_Edito_Item/actionAfficherPave/W25/1bG/wse/yJydWJyaXF1ZV9pZCI6MzIzMn0sNTIzNTU1NCxudWxsXQ--/?key=b6377700d4d24fddd834097708545b8cecf7676f"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-0f6eee").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Pave_Edito_Item/actionAfficherPave/W25/1bG/wse/yJydWJyaXF1ZV9pZCI6MzIzMn0sNTIzNTU1NCxudWxsXQ--/?key=b6377700d4d24fddd834097708545b8cecf7676f" })});</script>

    <div id="dfp-pave_milieu" class="dfp_slot" data-format="pave_milieu"></div>

<div id="aj-0c1038" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Abonnes_AppelJelec/actionAfficher/W3R/ydW/UsI/kJMT0NBQk9BUlRDT0xEUjE0IiwiIixudWxsLDUzXQ--/?key=f98aa4214aa7405eaf019bedb7936d35af6dd5fc"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-0c1038").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Abonnes_AppelJelec/actionAfficher/W3R/ydW/UsI/kJMT0NBQk9BUlRDT0xEUjE0IiwiIixudWxsLDUzXQ--/?key=f98aa4214aa7405eaf019bedb7936d35af6dd5fc" })});</script>

  <div class="block_elementum outbrain">
        <div class="OUTBRAIN" data-src="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html" data-widget-id="SB_2" data-ob-template="lemonde"></div>
    <div class="OUTBRAIN" data-src="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html" data-widget-id="SB_3" data-ob-template="lemonde"></div>
</div>



<div id="aj-a628e8" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Widget_Bizdev/actionAfficher/WzM/yMz/IsI/npvbmVfY29sb25uZV9iaXpkZXZfZWx0MSIsMSxmYWxzZSwzMjMyXQ--/?key=a3a11feced8268c89bf5d8cd1b020a4bd4ab89fe"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-a628e8").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Widget_Bizdev/actionAfficher/WzM/yMz/IsI/npvbmVfY29sb25uZV9iaXpkZXZfZWx0MSIsMSxmYWxzZSwzMjMyXQ--/?key=a3a11feced8268c89bf5d8cd1b020a4bd4ab89fe" })});</script>

    <div id="dfp-pave_bas" class="dfp_slot" data-format="pave_bas"></div>

<div id="aj-d3c445" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Widget_Bizdev/actionAfficher/WzM/yMz/IsI/npvbmVfY29sb25uZV9iaXpkZXZfZWx0MiIsMSxmYWxzZSwzMjMyXQ--/?key=a30adc006acc9e6cf06c12ef7e195740340cbbe8"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-d3c445").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_Widget_Bizdev/actionAfficher/WzM/yMz/IsI/npvbmVfY29sb25uZV9iaXpkZXZfZWx0MiIsMSxmYWxzZSwzMjMyXQ--/?key=a30adc006acc9e6cf06c12ef7e195740340cbbe8" })});</script>

        </div>

    </div>
    <!-- #WALL -->

</div>
<!-- #TOASTER -->
<script>
    require(["lmd/module/element/bootstrap"], function (bootstrap) {
        var params = {};
        params.toolbar = {};
        params.toolbar.envoyer = {link: "http://www.lemonde.fr/envoyer-par-email/article/2011/06/20/1538337.html"};
        params.toolbar.imprimer = {active: true};

        bootstrap.init(params);
    });

    require(['lmd/ui/iframe-fit-content'], function (iframeFitContent) {
        iframeFitContent.init('articleBody', 'js_multimedia_embed');
    });
</script>

<script>
    if (lmd.conf.fsw.tym) {
        require(['jquery', 'lmd/module/video/tym-script'], function ($, tymScript) {
            $('#articleBody .tym').each(function () {
                tymScript($(this).data('tym-playerid'));
            });
        });
    }
</script>

<div class="OUTBRAIN" data-src="http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/06/20/la-crise-europeenne-est-une-crise-de-la-dette-pas-de-l-euro_1538337_3232.html" data-widget-id="TR_1" data-ob-template="lemonde" style="display:none"></div>
<script>
require(['lmd/core/ux/outbrain'], function (ob) { ob.load(); });
</script>



        <div id="dfp-banniere_basse" class="dfp_slot" data-format="banniere_basse"></div>

    <div id="aj-2e9edd" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/web/Controller_Module_Deroule_Bloc_Paves/actionAfficherBizdevOffre/WzM/yMz/Isd/HJ1ZV0-/?key=533899a2b4be32596555f4c1c309065cf0e988be"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-2e9edd").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/web/Controller_Module_Deroule_Bloc_Paves/actionAfficherBizdevOffre/WzM/yMz/Isd/HJ1ZV0-/?key=533899a2b4be32596555f4c1c309065cf0e988be" })});</script>
    <div id="aj-704004" data-aj-uri="/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_General_Footer_Serviciel/actionAfficher/WyJ/SVU/JSS/VFVRV9TRVJWSUNFUyJd/?key=48ef2c0f4847cd071d1f0a44fc735c67dafe3a50"></div><script>require(["jquery", "lib/jquery/plugin/jquery.ajah"],function($){$("#aj-704004").ajah({ url: "/ajah/5m/lemonde/www/Controller_Module_General_Footer_Serviciel/actionAfficher/WyJ/SVU/JSS/VFVRV9TRVJWSUNFUyJd/?key=48ef2c0f4847cd071d1f0a44fc735c67dafe3a50" })});</script>
    <div id="footer">
    <div class="footer_gratuit txt3">
<a class="zone_abo" rel="nofollow" href="https://abo.lemonde.fr#xtor=CS1-263[BOUTONS_LMFR]-[FOOTER]-53-[Article]" onclick="return xt_click(this, 'C', '', 'Abo::Footer', 'N')">
            <div class="abonnement">
                <p class="contenu">
                <span>Le monde abonnements</span>
                Profitez du journal où et quand vous voulez. Abonnements papier, offres 100 % numériques sur Web et tablette.
                </p>
                <p class="bt">
                <span class="btn">S'abonner au Monde à partir de 1 €</span>
                </p>
            </div>
<img src="" width="350" height="155" alt=" " data-src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/img/elements_lm/footer_supports.png" data-lazyload="true" onload="lmd.pic(this);" onerror="lmd.pic(this);" class="lazy-retina"></a>
        <div class="deja_abonne">
            <div>
                <span class="accroche">Déjà abonné au<br>journal <em>Le Monde</em> ?</span>
                <ul>
                    <li>
                        <a href="https://www.lemonde.fr/sfuser/account" target="_blank" rel="nofollow">
                            Activez votre accès à l'Édition abonnés du Monde.fr
                        </a>
                    </li>
                    <li>
                        <a href="https://moncompte.lemonde.fr/" target="_blank" rel="nofollow">
                            Gérez votre abonnement
                        </a>
                    </li>
                </ul>
            </div>
<img src="" width="123" height="78" alt=" " data-src="//s1.lemde.fr/medias/web/1.2.705/img/elements_lm/footer_journaux.png" data-lazyload="true" onload="lmd.pic(this);" onerror="lmd.pic(this);" class="lazy-retina">        </div>
    </div>
</div>

<footer id="footer-page" class="univers-sombre">
    <section>
        <div>
            <strong class="titre3" data-toggle="context">Les rubriques du Monde.fr</strong>
            <ul>
                <li><a href="/international/" title="International" target="_self">International</a></li>
                <li><a href="/politique/" title="Politique" target="_self">Politique</a></li>
                <li><a href="/societe/" title="Soci&eacute;t&eacute;" target="_self">Soci&eacute;t&eacute;</a></li>
                <li><a href="/economie/" title="&Eacute;conomie" target="_self">&Eacute;conomie</a></li>
                <li><a href="/culture/" title="Culture" target="_self">Culture</a></li>
                <li><a href="/sport/" title="Sport" target="_self">Sport</a></li>
                <li><a href="/pixels/" title="Techno" target="_self">Techno</a></li>
                <li><a href="/m-styles/" title="Style" target="_self">Style</a></li>
                <li><a href="/m-perso/" title="L'&eacute;poque" target="_self">L'&eacute;poque</a></li>
                <li><a href="/idees/" title="Id&eacute;es" target="_self">Id&eacute;es</a></li>
                <li><a href="/planete/" title="Plan&egrave;te" target="_self">Plan&egrave;te</a></li>
                <li><a href="/education/" title="&Eacute;ducation" target="_self">&Eacute;ducation</a></li>
                <li><a href="/disparitions/" title="Disparitions" target="_self">Disparitions</a></li>
                <li><a href="/sante/" title="Sant&eacute;" target="_self">Sant&eacute;</a></li>
                <li><a href="/monde-academie/" title="Monde Acad&eacute;mie" target="_self">Monde Acad&eacute;mie</a></li>
                <li><a href="/data/france/legislatives-2017/" title="R&eacute;sultats &eacute;lection l&eacute;gislatives 2017" target="_self">R&eacute;sultats &eacute;lection l&eacute;gislatives 2017</a></li>
                <li><a href="/data/resultats-circonscriptions/legislatives-2017/" title="R&eacute;sultats par circonscription" target="_self">R&eacute;sultats par circonscription</a></li>
                <li><a href="http://www.lemonde.fr/data/resultats-communes/legislatives-2017/" title="R&eacute;sultats par commune" target="_self">R&eacute;sultats par commune</a></li>
            </ul>
        </div>
        <div>
            <strong class="titre3" data-toggle="context">Les services du Monde</strong>
            <ul>
                <li><a href="http://voiture-occasion.lemonde.fr" title="Annonces auto" target="_self">Annonces auto</a></li>
                <li><a href="http://immobilier.lemonde.fr/" title="Annonces immo" target="_self">Annonces immo</a></li>
                <li><a href="http://conjugaison.lemonde.fr" title="Conjugaison" target="_self">Conjugaison</a></li>
                <li><a href="http://anglais.lemonde.fr" title="Cours d'anglais" target="_self">Cours d'anglais</a></li>
                <li><a href="/jeux/" title="Jeux" target="_self">Jeux</a></li>
                <li><a href="https://formation-professionnelle.lemonde.fr/" title="Formation professionnelle" target="_self">Formation professionnelle</a></li>
                <li><a href="http://boutique.lemonde.fr/#xtor=AD-9" title="La boutique du Monde" target="_blank">La boutique du Monde</a></li>
                <li><a href="http://prix-immobilier.lemonde.fr/prix-immobilier/" title="Prix de l'immobilier" target="_self">Prix de l'immobilier</a></li>
                <li><a href="/programme-tele/" title="Programme t&eacute;l&eacute;" target="_self">Programme t&eacute;l&eacute;</a></li>
                <li><a href="http://shopping.lemonde.fr" title="Shopping" target="_self">Shopping</a></li>
                <li><a href="https://www.sourcesure.eu/" title="Source S&ucirc;re" target="_blank">Source S&ucirc;re</a></li>
                <li><a href="/pratique/trafic-idf.html" title="Trafic" target="_self">Trafic</a></li>
                <li><a href="http://www.lemonde.fr/verification/" title="Decodex" target="_self">Decodex</a></li>
                <li><a href="http://progresser-orthographe.lemonde.fr/" title="Orthographe et grammaire" target="_self">Orthographe et grammaire</a></li>
            </ul>
        </div>
        <div>
            <strong class="titre3" data-toggle="context">Sur le web</strong>
            <ul>
                <li><a href="http://sortir.telerama.fr/paris/concerts.php" title="Concerts &agrave; Paris" target="_self">Concerts &agrave; Paris</a></li>
                <li><a href="http://www.telerama.fr/livres/livre_prefredaction.php" title="S&eacute;lection de livres" target="_self">S&eacute;lection de livres</a></li>
                <li><a href="http://television.telerama.fr/tele/grille.php" title="Programme TNT" target="_self">Programme TNT</a></li>
                <li><a href="http://sortir.telerama.fr/paris/boutiques.php" title="Boutiques &agrave; Paris" target="_self">Boutiques &agrave; Paris</a></li>
                <li><a href="http://television.telerama.fr/tele/chaine-tv/arte,111.php" title="Programme TV de Arte en replay" target="_self">Programme TV de Arte en replay</a></li>
                                <li><a href="http://sortir.telerama.fr/paris/spectacles.php" title="Spectacles &agrave; Paris" target="_self">Spectacles &agrave; Paris</a></li>
                <li><a href="http://television.telerama.fr/tele/grille.php" title="Le programme t&eacute;l&eacute;vision" target="_self">Le programme t&eacute;l&eacute;vision</a></li>
                <li><a href="http://www.telerama.fr/festivals-ete/" title="Festivals d'&eacute;t&eacute;" target="_self">Festivals d'&eacute;t&eacute;</a></li>
                <li><a href="http://www.telerama.fr/cine/film_genre.php" title="Films au cin&eacute;ma" target="_self">Films au cin&eacute;ma</a></li>
                <li><a href="http://www.telerama.fr/cine/tous-les-films_genre.php" title="Tous les films" target="_self">Tous les films</a></li>
            </ul>
        </div>
        <div>
            <strong class="titre3" data-toggle="context">Les sites du Groupe</strong>
            <ul>
                <li><a href="/service/qui_sommes_nous_telerama.html" title="T&eacute;l&eacute;rama.fr" target="_self">T&eacute;l&eacute;rama.fr</a></li>
                <li><a href="/service/qui_sommes_nous_talents.html" title="Talents.fr" target="_self">Talents.fr</a></li>
                <li><a href="http://www.huffingtonpost.fr/" title="Le Huffington Post" target="_blank">Le Huffington Post</a></li>
                <li><a href="http://www.courrierinternational.com/" title="CourrierInternational.com" target="_blank">CourrierInternational.com</a></li>
                <li><a href="http://www.monde-diplomatique.fr/" title="Monde-Diplomatique.fr" target="_blank">Monde-Diplomatique.fr</a></li>
                <li><a href="http://www.sdllemonde.fr/" title="La Soci&eacute;t&eacute; des lecteurs du Monde" target="_blank">La Soci&eacute;t&eacute; des lecteurs du Monde</a></li>
                <li><a href="/kiosque/recherche/" title="Le Prix Le Monde de la recherche" target="_blank">Le Prix Le Monde de la recherche</a></li>
                <li><a href="https://tempsreel.nouvelobs.com/" title="L'Obs" target="_blank">L'Obs</a></li>
            </ul>
        </div>
        <div class="liste-liens-data">
            <strong class="titre3" data-toggle="context">Partenaires Le Monde</strong>
            <ul class="liste-plate">
                <li><a href="http://dicocitations.lemonde.fr/proverbes-france.php" title="proverbe fran&ccedil;ais" target="_self">proverbe fran&ccedil;ais</a></li>
                                <li><a href="https://jardinage.lemonde.fr/dossier-232-hortensia-hydrangea.html" title="hortensia" target="_self">hortensia</a></li>
                <li><a href="" title="" target="_self"></a></li>
                <li><a href="http://chefsimon.lemonde.fr/recettes/pate-feuilletee-a-6-tours" title="Pate feuillet&eacute;e" target="_self">Pate feuillet&eacute;e</a></li>
                <li><a href="http://chefsimon.lemonde.fr/recettes/riz-pilaf--4" title="Riz pilaf" target="_self">Riz pilaf</a></li>
                <li><a href="http://chefsimon.lemonde.fr/recettes/financiers--14" title="Recette financier" target="_self">Recette financier</a></li>
                                <li><a href="http://modele-lettre.lemonde.fr/lettre-1133/lettre-de-attestation-de-mutation.html" title="attestation de mutation" target="_self">attestation de mutation</a></li>
                                <li><a href="https://formation-professionnelle.lemonde.fr/recherche/formation-professionnelle-comptabilite" title="Formation comptabilit&eacute;" target="_self">Formation comptabilit&eacute;</a></li>
                                <li><a href="http://codepromo.lemonde.fr" title="Codes promo" target="_self">Codes promo</a></li>
                <li><a href="http://codepromo.lemonde.fr" title="Codes promo" target="_self">Codes promo</a></li>
                                <li><a href="http://paroles2chansons.lemonde.fr/paroles-camila-cabello/paroles-havana.html" title="Paroles et traduction Havana" target="_self">Paroles et traduction Havana</a></li>
            </ul>
        </div>
    </section>
    <section>
        <div class="liste-plate">
            <strong>Suivez-nous</strong>
            <a href="http://www.facebook.com/lemonde.fr" title="Suivez-nous sur Facebook" class="svg-facebook" target="_blank">Suivez-nous sur Facebook</a>
            <a href="http://twitter.com/lemondefr" title="Suivez-nous sur Twitter" class="svg-twitter" target="_blank">Suivez-nous sur Twitter</a>
            <a href="https://plus.google.com/+LeMondefr" title="Suivez-nous sur Google Plus" class="svg-google" target="_blank">Suivez-nous sur Google Plus</a>
            <a href="https://www.instagram.com/lemondefr/" title="Instagram" target="_blank" class="svg-instagram">Suivez-nous sur Instagram</a>
            <a href="/mobile/" title="Suivez-nous sur Mobile" class="svg-mobile">Suivez-nous sur Mobile</a>
            <a href="/rss/" title="Abonnez-nous à nos flux RSS" class="svg-rss">Abonnez-nous à nos flux RSS</a>
        </div>
        <div class="liste-plate">
            <a href="https://secure.lemonde.fr/sfuser/newsletters" title="Recevez nos newsletters" target="_self" class="lien-newsletter">Recevez nos newsletters</a>
        </div>
        <div class="liste-plate">
            <strong>Index actualités</strong>
            <a href="/index-rubriques/A/" title="A" target="_self">A</a>
            <a href="/index-rubriques/B/" title="B" target="_self">B</a>
            <a href="/index-rubriques/C/" title="C" target="_self">C</a>
            <a href="/index-rubriques/D/" title="D" target="_self">D</a>
            <a href="/index-rubriques/F/" title="E" target="_self">E</a>
            <a href="/index-rubriques/F/" title="F" target="_self">F</a>
            <a href="/index-rubriques/G/" title="G" target="_self">G</a>
            <a href="/index-rubriques/H/" title="H" target="_self">H</a>
            <a href="/index-rubriques/I/" title="I" target="_self">I</a>
            <a href="/index-rubriques/J/" title="J" target="_self">J</a>
            <a href="/index-rubriques/K/" title="K" target="_self">K</a>
            <a href="/index-rubriques/L/" title="L" target="_self">L</a>
            <a href="/index-rubriques/M/" title="M" target="_self">M</a>
            <a href="/index-rubriques/N/" title="N" target="_self">N</a>
            <a href="/index-rubriques/O/" title="O" target="_self">O</a>
            <a href="/index-rubriques/P/" title="P" target="_self">P</a>
            <a href="/index-rubriques/Q/" title="Q" target="_self">Q</a>
            <a href="/index-rubriques/R/" title="R" target="_self">R</a>
            <a href="/index-rubriques/S/" title="S" target="_self">S</a>
            <a href="/index-rubriques/T/" title="T" target="_self">T</a>
            <a href="/index-rubriques/U/" title="U" target="_self">U</a>
            <a href="/index-rubriques/V/" title="V" target="_self">V</a>
            <a href="/index-rubriques/W/" title="W" target="_self">W</a>
            <a href="/index-rubriques/X/" title="X" target="_self">X</a>
            <a href="/index-rubriques/Y/" title="Y" target="_self">Y</a>
            <a href="/index-rubriques/Z/" title="Z" target="_self">Z</a>
        </div>
    </section>
    <section class="liste-plate _separateur">
        <a href="/service/licence_et_droits_de_reproduction.html" title="© Le Monde.fr" target="_self" rel="nofollow">© Le Monde.fr</a>
        |&nbsp;<a href="https://moncompte.lemonde.fr/cgv" title="CGV" target="_self" rel="nofollow">CGV</a>
        |&nbsp;<a href="http://www.ojd-internet.com/chiffres" title="Fréquentation certifiée par l'OJD" target="_blank" rel="nofollow">Fréquentation certifiée par l'OJD</a>
        |&nbsp;<a href="/service/donnees_personnelles.html" title="Données personnelles" target="_self" rel="nofollow">Données personnelles</a>
        |&nbsp;<a href="/service/mentions_legales.html" title="Mentions légales" target="_self" rel="nofollow">Mentions légales</a>
        |&nbsp;<a href="/service/qui_sommes_nous.html" title="Qui sommes-nous ?" target="_self" rel="nofollow">Qui sommes-nous ?</a>
        |&nbsp;<a href="/actualite-medias/article/2010/11/03/la-charte-d-ethique-et-de-deontologie-du-groupe-le-monde_1434737_3236.html" title="Charte groupe" target="_self" rel="nofollow">Charte groupe</a>
        |&nbsp;<a href="http://mpublicite.fr" title="Publicité" target="_blank" rel="nofollow">Publicité</a>
        |&nbsp;<a href="http://www.lemonde.fr/faq" title="Foire aux questions" target="_blank" rel="nofollow">Aide (FAQ)</a>
    </section>
    <p class="texte-discret">
        Journal d'information en ligne, Le Monde.fr offre à ses visiteurs un
        panorama complet de l'actualité. Découvrez chaque jour toute l'info en
        direct (de la politique à l'économie en passant par le sport et la
        météo) sur Le Monde.fr, le site de news leader de la presse française
        en ligne.
    </p>
</footer>

    <div id="bandeau_bas">
   <div class="conteneur_en_continu"><a href="/actualite-en-continu" class="tetiere">En Continu</a>

</div>
   <div class="conteneur_lives"></div>
   <div class="conteneur_alerte invisible"></div>
</div>

<script>
require(["jquery","lmd/module/alerte"],function(b,a){new a({$el:b("#bandeau_bas .conteneur_alerte")})});
require(["jquery","lmd/module/encontinu"],function(b,a){new a({$el:b("#bandeau_bas .conteneur_en_continu")})});
require(["jquery","lmd/module/lives"],function(b,a){(new a).attach("#bandeau_bas .conteneur_lives")});
</script>
    </div><!--/habillagepub-->

    <script src="//asset.lemde.fr/data/0.17.0/js/index.min.js" async></script>

    <div id="dfp-dhtml" class="dfp_slot" data-format='dhtml'></div>
<script>require(['lmd/core/dfp']);</script>

<script>require(["lmd/core/ux/widget-position"], function(a) { a.init(); });</script>
    
<script>
    if (window.xtparam) {
        window.xtparam += '&x3=';
    } else {
        window.xtparam = '&x3=';
    }
</script>

<script>
    var blockAdBlock = (function (lmd) {
        'use strict';

        var blockAdBlock;
        var fnCallback;
        var status;
        // AT Internet x4 values : 1 and 2 are used in script, 3 for noscript and 4 not used here.
        var adblockStatus = {
            'YES': 1,
            'NO': 2,
            'NOSCRIPT': 3,
            'NSP': 4
        };

        var send = function () {
            require(['lmd/module/xiti/hit'], function (xiti) {
                if (!xiti.has_hit('Ad_Block::Actif')) {
                    xiti.hit(this, 'C', '0', 'Ad_Block::Actif', 'A');
                }
            });
        };

        var callXiti = function (adbStatus) {
            status = adbStatus;
            if (status === adblockStatus.YES) {
                send();
            }

            if (fnCallback) {
                fnCallback(status);
            }
        };

        require(['xitistatus'], function () {
            blockAdBlock = new BlockAdBlock({
                checkOnLoad: false,
                resetOnEnd: true
            });

            if (blockAdBlock === undefined) {
                callXiti(adblockStatus.YES);
            } else {
                blockAdBlock.onDetected(function () {
                    callXiti(adblockStatus.YES);
                });

                blockAdBlock.onNotDetected(function () {
                    callXiti(adblockStatus.NO);
                });

                blockAdBlock.check();
            }
        }, function (err) {
            callXiti(adblockStatus.NSP)
        });

        return {
            getStatus: function (fn) {
                if (status) {
                    fn(status);
                } else {
                    fnCallback = fn;
                }
            }
        };
    }(lmd));
</script>

<div id="xiti-logo">
    <script>
        var xiti = (function (blockAdBlock) {
            var loadAfter = function (e, fn) {
                var rs = e.readyState;
                if (rs && rs !== 'complete' && rs !== 'loaded') {
                    return;
                }
                try {
                    fn.apply(this);
                } catch (ex) {

                }
            },

            loadJs = function (src, onload) {
                var a = document.createElement('script');
                a.type = 'text/javascript';
                a.async = false;
                a.src = src;
                if (typeof onload === 'function') {
                    if (a.addEventListener) {
                        a.addEventListener('load', function () {
                            loadAfter(a, onload);
                        });
                    } else {
                        a.attachEvent && a.attachEvent('onreadystatechange', function () {
                            loadAfter(a, onload);
                        });
                    }
                }
                (document.getElementsByTagName('head')[0] || document.getElementsByTagName('body')[0] || document.getElementsByTagName('script')[0].parentNode).insertBefore(a, null);
            },

            loadCore = function () {
                loadJs(lmd.conf.medias.location.base_url_version + '/js/lib/xiti/4.6.4/xtcore.js', function () {
                    require(['lmd/module/xiti/hit'], function (hit_xiti) {
                        hit_xiti.resolve();
                    });
                });
                lmd.context.page.xiti_call = true;
            };

            return {
                type: {
                    inscrits: 'INSCRIT'
                },
                init: function () {
                    if (window.xtparam === undefined || window.xtparam === null) {
                        window.xtparam = '';
                    }

                    blockAdBlock.getStatus(function (status) {
                        window.xtparam += '&ac=' + window.xt_ac + '&an=' + window.xt_an + window.xt_multc + '&x4=' + status;
                        loadJs(lmd.conf.medias.location.base_url_version + '/js/lib/xiti/4.4.007/xtclicks.js', loadCore);
                    });
                }
            };
        })(blockAdBlock);

        xtnv = document;
        xtsd = (document.location.protocol === 'http:') ? 'http://logc2' : 'https://logs13';
        xtsite = function() {
            var viewPortWitdh = Math.max(document.documentElement.clientWidth, window.innerWidth || 0);
            var breakpoints = lmd.context.page.xiti.xtbreakpoints || {};
            var xtsite = lmd.context.page.xiti.xtsite;

            for (var device in breakpoints) {
                var isValidBreakpoint = true;

                if (breakpoints[device]['min']) {
                    isValidBreakpoint = viewPortWitdh >= breakpoints[device]['min'];
                }

                if (isValidBreakpoint && breakpoints[device]['max']) {
                    isValidBreakpoint = viewPortWitdh <= breakpoints[device]['max'];
                }

                if (isValidBreakpoint) {
                    xtsite = lmd.context.page.xiti.xtsites[device];
                    break;
                }
            }

            lmd.context.page.xiti.xtsite = xtsite;

            return xtsite;
        }();
        xtn2 = lmd.context.page.xiti.xtn2; 
        xtcustom = lmd.context.page.xiti.xtcustom; 
        xtpage = lmd.context.page.xiti.xtpage; 
        xtergo = lmd.context.page.xiti.xtergo ? '1' : '0'; 
        xtdi ='';
        window.xt_an = ''; 
        window.xt_ac = ''; 

        window.xt_multc = lmd.context.page.xiti.xt_multc;
        if (window.xt_multc === null) {
            window.xt_multc = '';
        }

        xt_tag = lmd.context.page.xiti.xt_tag; 
        if (xt_tag != null) {
            if (window.xtparam != null) {
                window.xtparam += '&tag=' + xt_tag;
            } else {
                window.xtparam = '&tag=' + xt_tag;
            }
        }
        var x12 = lmd.context.page.xiti.x12;
        if (x12 != null) {
            if (window.xtparam != null) {
                window.xtparam += '&x12=' + x12;
            } else {
                window.xtparam = '&x12=' + x12;
            }
        }

        var x5 = lmd.context.page.xiti.x5;
        if (x5 != null) {
            if (window.xtparam != null) {
                window.xtparam += '&x5=' + x5;
            } else {
                window.xtparam = '&x5=' + x5;
            }
        }

        var element = false;
        var restreint = false;
        var tdb_user_id = '';

        if (typeof lmd === 'undefined' || lmd === '') {
            xiti.init();
        } else {
            if (lmd.context !== undefined && lmd.context !== null && lmd.context.element !== undefined && lmd.context.element !== null && lmd.context.element.restreint !== undefined) {
                element = true;
                restreint = lmd.context.element.restreint;
            }

            tdb_user_id = (document.cookie.match('(^|; )tdb_user_id=([^;]*)') || 0)[2];
            if (tdb_user_id === undefined || tdb_user_id === '') {
                if (element) {
                    window.xt_multc += '&x8=' + (restreint ? '24' : '13');
                }
                xiti.init();
            } else {
                require(['jquery', 'lmd/core/auth'], function ($, a) {
                    a.loadUser().done(function () {
                        var params;
                        var user = a.user;
                        if (user !== null) {
                            if (user.id > 0) {
                                window.xt_an = user.id;
                            } else {
                                window.xt_an = '';
                            }

                            if ('inscrit' === user.type) {
                                window.xt_ac = xiti.type.inscrits;

                                if (element) {
                                    params = { 'item_id': lmd.context.element.id };
                                    $.getJSON('/ws/1/restreint/verif_item/', params).done($.proxy(function (response) {
                                        var achat_acte = response.url !== null && response.url.length > 0;
                                        window.xt_multc += '&x8=' + (restreint ? (achat_acte ? '23' : '24') : '13');

                                        xiti.init();
                                    }, this));
                                } else {
                                    xiti.init();
                                }
                            }

                            else if (user.type === 'abonne' && user.classe_abonnement !== null) {
                                window.xt_ac = user.classe_abonnement;

                                if (element) {
                                    window.xt_multc += '&x8=' + (restreint ? '23' : '13');
                                }

                                xiti.init();
                            }
                        } else {
                            xiti.init();
                        }
                    });
                });
            }
        }
    </script>
    <object>
        <noscript>
            <img src="http://logc2.xiti.com/hit.xiti?s=43260&s2=53&p=idees::la_crise_europeenne_est_une_crise_de_la_dette_pas_de_l_euro&ptype=&di=&an=&ac=&x1=&x2=article&x4=3" width="1" height="1" alt="">
        </noscript>
    </object>

    <script>
        (function (w) {
            var i = 0;
            function attestScroll() {
                i++;
                if (w.xt_med || i > 5) {
                    w.removeEventListener('scroll', attestScroll);
                    typeof xt_med === 'function' && xt_med('C', '', 'Scroll', 'A');
                }
            }
            w.addEventListener('scroll', attestScroll);
        }(window));
    </script>
</div>
<script>
    if (lmd.conf.fsw.google_analytics) {
        var _gaq = _gaq || [];
        _gaq.push(['_setAccount', 'UA-15394037-2']);
        _gaq.push(['_setDomainName', '.lemonde.fr']);
        _gaq.push(['_setVisitorCookieTimeout', 86400 * 30 * 13 * 1000]); // 13 months in milliseconds
        _gaq.push(['_trackPageview']);
        _gaq.push(['_trackPageLoadTime']);
        var ga_src_require = ('https:' == document.location.protocol) ? 'https://ssl' : 'http://www';
        require([ga_src_require + '.google-analytics.com/ga.js']);
    }
</script>


<script>if(lmd.conf.fsw.chartbeat){_sf_async_config={uid:12231,domain:"lemonde.fr"};lmd.onload(function(){window._sf_endpt=(new Date).getTime();require([document.location.protocol+"//static.chartbeat.com/js/chartbeat.js"])});}</script>

<script>lmd.conf.fsw.ownpage && lmd.onload(function(){ require(['lmd/core/metrics/ownpage'], function(op){ op.init(); }); });</script>

<script> require(['lmd/core/footer-tracking']); </script>

    
</body>
</html>

<!--Rosae 2018/01/03 17:41:11 3.30 25.90 web04:5681:5.96 httpfront-->